Ev biracılığı ile uğraşmaya başlayanların ilk merak ettiği şeylerden biri biradaki alkol oranı. Bu oranı ölçmek de gayet basit aslında. Tabi öncelikle bir ölçüm seti temin etmek gerekiyor.

Kitlerle yapılan biranın alkol oranı genelde aşağı yukarı bellidir, ancak tavsiye edilen şeker miktarından daha azı kullanıldığında nasıl sonuç alınır, daha fazla şeker kullanıldığında alkol oranı ne çıkar, şeker yerine malt ekstrakt ile yapıldığında fark ne olur gibi soruların cevaplarını da bu yolla öğrenmek mümkün.

Burada hesaplamada yaygın olarak kullanılan bir ölçüm yöntemi olan hacmen alkol oranının belirlenmesini göreceğiz. Bu hesaplama için fermantasyon başlamadan önceki ilk yoğunluk [OG – original gravity] ile fermantasyon tamamlandıktan, yani şeker maya tarafından alkole dönüştürüldükten sonraki son yoğunluk [FG - final gravity] ölçümleri yapılır.

İlk yoğunluk ölçümü için mayayı eklemeden hemen önce şerbetten dereceli silindir ölçüm kabına fermantasyon kovasının musluğundan ölçüm kabının 2/3'ü kadar örnek alınır. Hidrometre yavaşça kabın içine bırakılır ve dibe oturmadan havada kalacak şekilde kapta yüzerek salınır. Sabit bir seviyede kaldığında, hidrometrenin üzerindeki değer okunarak bir kenara yazılır. Bu OG değeridir. Ayrıca dijital termometre ile de alınan örneğin sıcaklığının ölçülmesi gerekmektedir.

Son yoğunluk ölçümü için ise fermantasyon tamamlandığında, şişelemeden hemen önce genç biradan yine 100 ml’lik örnek alınır. Hidrometre kabın içinde sabit seviyeye geldiğinde, hidrometrenin üzerindeki değer okunarak not edilir. Bu da FG değeridir. İlk yoğunlukta olduğu gibi bu noktada da dijital termometre ile bir ölçüm yapılır.

Elimizdeki hidrometre 15.5°C dereceye kalibre edildiği için farklı sıcaklıklarda yapılan ölçümlerin düzeltilmesi gerekmektedir. Dijital termometre ile sıcaklık ölçümünü bu nedenle yaparız. Düzeltmeyi; isminin hakkını veren bir site olan Brewer's Friend üzerinden yapmak mümkün:
http://www.brewersfriend.com/hydrometer-temp/

Hidrometrede okunan değer hydrometer reading kutucuğuna (1.xxx formatında), ölçülen sıcaklık temperature kutucuğuna yazılarak calibration 15.5°C olarak girilir ve update butonuna basılır. Ölçüm böylece düzeltilir ve adjusted value kısmı bize gerçek değeri verir. Bu işlem hem OG hem de FG için yapılmalıdır. (Units kısmında Metric-°C seçeneğinin seçili olduğundan emin olunmalıdır.)

Artık alkol oranını hesaplayabiliriz. Hesaplamada ise şu linkten faydalanıyoruz: 
http://www.brewersfriend.com/abv-calculator/

Buradaki original gravity (OG) ve final gravity (FG) kutucuklarına düzeltilmiş ölçüm değerlerini girdiğimizde alcohol by volume kısmında çıkan sonuç bize biramızın hacmen alkol oranını verecektir. (Gravity unit kısmında SG seçeneğinin ve equation kısmında standart seçeneğinin seçili olduğundan emin olunmalıdır.)

Ölçüm seti ile biramızın alkol oranını hesaplamak bu kadar kolay. Ayrıca hidrometre ile yapılan ölçüm, fermantasyonun tamamlandığından ve genç biramızın artık şişelemek için hazır olduğundan emin olmak için de kullanılır. Özetle, ölçüm seti ev biracılığı için önemli ekipmanlardan biri; edinmeni öneriyoruz.